Cześć! Jeżeli sprowadzasz towary do Unii Europejskiej, spoza jej terenu, na przykład z Chin, ten odcinek jest dla Ciebie.

W dzisiejszym odcinku porozmawiamy sobie o CBAM, czyli nazwanym też pośrednim podatkiem węglowym. Opowiem Ci, co to jest, kogo to przede wszystkim dotyczy, jakich towarów, , które sprowadzamy spoza Unii Europejskiej, jakie mamy wyjątki, zwolnienia od tego mechanizmu, no a jeżeli w niego wpadamy, to co musimy zrobić.

Zaczynajmy. Instrumentem CBAM są objęci importerzy lub pośredni przedstawiciele celni, którzy dokonują przywozu towarów określonym w rozporządzeniu CBAM na obszar celny Unii Europejskiej lub produktów przetworzonych, powstałych z tych towarów w wyniku procedury uszlachetniania czynnego. Taka jest mądra regułka. W praktyce, jeżeli najczęściej importujesz towary spoza Unii Europejskiej, do Polski, do Unii Europejskiej, to jesteś odpowiedzialny, nawet jeśli agencja celna wykonuje za ciebie pewne obowiązki, to najprawdopodobniej możesz być objęty tymi regulacjami CBAM.

Jakie towary są objęte tym mechanizmem?

Jest to trochę połączone z tym, że Unia Europejska walczy z efektami globalnego ocieplenia, walczy z globalnym ociepleniem i ten rodzaj tego podatku ma właśnie za zadanie zniechęcić Ciebie, przedsiębiorców, do importowania pewnych tam towarów, które tworzą zanieczyszczenia do atmosfery, żeby po prostu kupować te dotychczas importowane towary  to na terenie Unii Europejskiej, gdzie te normy, przepisy, regulacje są dużo wyższe niż na przykład w Chinach.  Dzięki temu potencjalnie mniej trujesz atmosferę. To taki wstęp, a to uzasadnienie ma znaczenie do tego, co jest właśnie objęte tym mechanizmem CBAM.

A mianowicie jest to cement, energia elektryczna, nawozy, tak na przykład kwas azotowy, amoniak, azotany potasu, żeliwo i stal (z pewnymi wyjątkami). Żeliwo i stal sobie zapamiętajmy, w tym na przykład rury, przewody rurowe,  to jest bardzo szeroka grupa. Aluminium oraz chemikalia -także ta grupa taka specyficzna.

Czyli już widać po tym, że raczej objęty tym mechanizmem są producenci związani z generalnie przemysłem ciężkim. Oczywiście nie jest to reguła. Najlepiej jakbyś teraz wszedł sobie do załącznika nr 1 rozporządzenia CBAM. Jak wygooglujesz rozporządzenie CBAM to mamy dwa rozporządzenia wykonawcze i takie zwykłe. I w załączniku numer 1 do jednego z tych rozporządzeń jest właśnie wykaz tych towarów. Tam dokładnie są określone kody nomenklatury scalonej, kody CN i możesz dzięki temu sprawdzić czy wpadasz potencjalnie pod ten mechanizm. Ale żeby nie było za prosto, mamy też kilka wyjątków.

Wyjątki – wyłączenia z CBAM

No i dobrze, że te wyjątki są, że mimo, że importujesz te towary do Unii Europejskiej, do Polski, możesz tym mechanizmem CBAM nie być objętym. A mianowicie nie stosuje się tych przepisów do towarów pochodzących z Islandii, Liechtensteinu, Norwegii, Szwajcarii,  Büsingen, Helgoland, Livigno, Ceuta oraz Melilla.

Także to są takie wyjątki dość wąskie, ale jak najbardziej się mogą zdarzyć. A taki wyjątek, zwolnienie ważniejsze, które na pewno będzie miało większy wpływ, to generalnie jeżeli wartość towaru importowanego nie przekracza 150 euro, to wtedy też nie jesteś objęty tym mechanizmem.

Pewnie w praktyce, jeżeli ktoś importuje stal, to wątpię, żeby importował stal o wartości 150 euro. Niemniej, dla takich mikroprzedsiębiorców, może coś związanego bardziej z aluminium na przykład, może mieć to zwolnienie zastosowanie.
No dobra, no to zweryfikowałeś czy wpadasz pod CBAM albo w przyszłości ten CBAM najprawdopodobniej wejdziesz. Sprawdziłeś towary, sprawdziłeś państwa wyjątki czy czasem nie wpadasz.

Sprawdziłeś wartość towarów i okazało się, że niestety one przekraczają 150 euro. No i co teraz?

Mam dobrą wiadomość. Na ten moment jesteśmy w takim okresie tak zwanym przejściowym, tak to nazywa Komisja Europejska i jest on trochę ułatwiony, przynajmniej pod pewnymi względami. Na razie w dużym skrócie ten cały mechanizm CBAM polega na tym, że logujesz się na PUESC, taką stronę internetową, portal. Tam oczywiście musisz mieć konto, musisz mieć na dane odpowiednie uprawnienia.

Jak to zrobić?

Na stronie PUESC czy KOBIZE tam masz poszczególne instrukcje.
Oczywiście w razie wątpliwości warto zapytać profesjonalisty. Niemniej, już masz to konto i tam składasz takie raporty kwartalne, gdzie wskazujesz ile tych towarów zaimportowałeś i jakie. I też wskazujesz dane o tzw. emisjach, emisjach wbudowanych, czyli ile w uproszczeniu tego dwutlenku węgla czy innych gazów cieplarnianych zostało wyprodukowanych w wyniku tej produkcji tych towarów, które ty zaimportowałeś.
Myślę, że można najprościej to powiedzieć. I „plus” jest taki, że ciężko od dostawców, tych chińskich czy innych, uzyskać wartość tych emisji.

I na przykład w praktyce teraz większość osób, większość podmiotów, którymi współpracuje w ramach CBAM, korzysta z tak zwanych wartości domyślnych. Czyli Unia Europejska, wiedząc, że to jest nowy obowiązek, to po prostu pozwoliła w tym okresie początkowym korzystać z wartości domyślnych, czyli Ty wskazujesz ile tego towaru zaimportowałeś, wpisujesz te emisje bezpośrednio, korzystając z tych wartości domyślnych, nie musisz się nad tym bardzo zmóżdżać, no i to w sumie tyle. Więc tak było, jeżeli chodzi o obowiązek kwartalny, składa się do kolejnego miesiąca, czyli tak było, jest. Stety, niestety, do końca lipca 2024 roku.

 A co się zmieni po tym lipcu?

Po pierwsze, do końca lipca można korygować wcześniej złożone raporty, sprawozdania CBAM. Jeżeli w ogóle nie składałeś tych raportów, a powinieneś, albo np. jakieś błędne dane tam zawarłeś, doszły jakieś nowe informacje o towarach, Możesz złożyć korektę sam z siebie do końca lipca. Dla przypomnienia, pierwszy kwartał był do końca stycznia.
Za październik, listopad, grudzień. Później za styczeń, luty, marzec do końca kwietnia.
Teraz za kwiecień, maj, czerwiec do końca lipca. Te z przeszłości możesz korygować.
Ogólnie w tych wszystkich raportach, które wymieniłem, mogłeś korzystać z tych wartości domyślnych, bardzo nie wchodzić w to, ile tych emisji wbudowanych jest w tych towarach, które importujesz. No dobrze, a teraz przejdźmy do sytuacji już po lipcu, sytuacji zarówno dla tych, którzy już składali te raporty, może w przyszłości będą.

No to tak, po pierwsze, będzie można dalej korzystać z wartości domyślnych, z tym, że to korzystanie z wartości domyślnych będzie ograniczone. Wartości domyślne będą mogły być stosowane w przypadku szacowania maksymalnie 20% całkowitych emisji wbudowanych konkretnego, złożonego materiału. Czyli innymi słowy, od sierpnia importerzy, Ty importerze, w celu określenia emisji wbudowanych w tych importowanych towarach, dobrach, które sprowadzasz, będziesz musiał się opierać na danych pozyskanych od swojego kontrahenta (albo jeżeli ten kontrahent jest pośrednikiem, to od tego, kto to wyprodukował,. czyli od tego, który ma dane o tych specyficznych danych związanych z produkcją.

Zatem od sierpnia jest zdecydowanie trudniej, bo musisz uzyskiwać dane od kontrahenta. które nie są proste. Ci kontrahenci np. są z Chin, z zagranicy. Oni mogą też nie rozumieć do końca po co im, po co tobie takie dane i dlaczego chcesz takie szczegółowe. Może też oni sami tego do końca nie badają, bo np. regulacje krajowe z tego kraju, np. z Chin, tego od nich nie wymagają.

Dodatkowo Komisja Europejska szacuje, że te wartości domyśle, jeśli będą stosowane, to zwykle one powinny być wyższe niż emisje wbudowane rzeczywiste (czyli takie, które rzeczywiście po dostaniu danych od kontrahenta wpisujesz w to sprawozdanie).

Innymi słowy chodzi o to, żeby rzeczywiście bazować na tych danych rzeczywistych od kontrahentów, o tych emisjach wbudowanych, a nie na wartościach domyślnych.  Później ta wartość tych emisji wbudowanych w późniejszym okresie przełoży się na to, ile tego podatku węglowego będziesz musiał zapłacić (to wszystko się do tego sprowadza!).

Na razie CBAM to jest obowiązek sprawozdawczy. Składasz jakieś raporty w PUESC-u. Do końca lipca one są relatywnie proste.
Po lipcu będą one trudniejsze, bo będziesz musiał dużo bardziej szczegółowe dane podać. A później, po 2025 roku,będziesz jeszcze zobowiązany do zapłaty podatku wynikającego z tych sprawozdań.. Oczywiście to nie jest podatek, tylko pośredni podatek węglowy, czy formalnie to się może nawet ubrać w inne, ładniejsze słowa, ale po prostu to kolejne obciążenie w związku z tym, że nabywasz towary z z zagranicy, a nie w Unii Europejskiej.

No dobrze, no to w takim razie porozmawiamy sobie jeszcze o ważnej sprawie, czyli o „straszakach”, o sankcjach.

Jak możemy sobie przeczytać, na państwa członkowskie albo państwo członkowskie mogą nakładać kary finansowe w następujących przypadkach; po pierwsze, kiedy zgłaszający obowiązkiem sprawozdawczym nie podjął niezbędnych działań w celu dopełnienia obowiązku złożenia sprawozdania CBAM i uwaga, mamy też inny przypadek. Kiedy sprawozdanie CBAM jest nieprawidłowe lub niekompletne, a zgłaszający objęty obowiązkiem sprawozdawczym nie podjął niezbędnych kroków w celu skorygowania zgłoszenia CBAM (czyli coś co możemy do końca lipca sami z siebie), jeżeli właściwy organ wszczął procedurę korekty. Tutaj jeszcze mówimy o procedurze korekty, bo też organ może nas wezwać do takiej korekty, ale też sami z siebie dobrze by było, żebyśmy skorygowali to sprawozdanie, jeżeli wiemy, że coś jest nie tak.

Jakie są kary?

Kara wynosi od 10 do 50 euro za tonę niezgłoszonych emisji. Wielkość niezgłoszonej emisji będzie określana biorąc pod uwagę wartości domyślne. Więc to też jest istotne, że bierzemy właśnie te wartości domyślne, które z reguły są niekorzystne przy określeniu kary. Także, jeżeli bardzo dużo importujemy, to mogą być to wysokie kwoty. Pamiętajcie, że ten obowiązek CBAM jest kwartalny, czyli jak co kwartał nasze sprawozdanie nie będzie złożone, nieprawidłowe i co kwartał będziemy dostawać kary, to w ciągu roku, nie wiem, dwóch lat, może się nałożyć bardzo sporo opłat. W związku z tym bardzo duże sankcje z tytułu tylko tego, że źle wykonujemy ten obowiązek.

Dobra, no to jeszcze sobie powiedzmy na koniec, co z tym wszystkim możemy zrobić.
Ty jako importujesz jakieś towary w związku z CBAM i co możesz jako podatnik z tym zrobić? No tak, po pierwsze zweryfikuj obowiązki sprawozdawcze w zakresie CBAM.
Ze współpracy z działem księgowości, logistyki, osobami, które mają dane o kodach nomenklatury scalonej, importowanych towarów o wartościach tych importowanych towarów, ilościach. To jest pierwsza rzecz.
Jeżeli się okaże, że po weryfikacji na Tobie nałożony jest obowiązek CBAM, w drugim kroku powinieneś wystąpić z taką odpowiednią komunikacją ze swoimi dostawcami. Drodzy, mamy taki CBAM w Unii Europejskiej, potrzebujemy takich i takich danych. Najlepiej też, żeby to było jakoś uregulowane umowami, żebyście uzgodnili, w jaki sposób Ci to przekazuje, na przykład na fakturze albo w jakimś załączniku do faktury. To jest druga rzecz, którą należy zrobić.

Po trzecie trzeba pilnować tych kwartalnych sprawozdań. W międzyczasie pilnować, czy mamy dane od swoich dostawców, wypełniać te kwartalne sprawozdania, przechowywać korespondencję związaną z całym CBAM, z wyliczeniami itd.
monitorować zmiany prawne, bo te zmiany często się pojawiają. Były na przykład jakieś problemy z tym systemem, było coś przedłużane.

Ogólnie wydaje mi się, że też ten okres przejściowy może być w jakiś sposób przedłużany, bo jest to obowiązek mocno nieznany i podatnicy po prostu nie wiedzą, mają problemy też z tymi wartościami rzeczywistymi, żeby otrzymać je od kontrahentów, więc myślę, że tutaj będzie jeszcze dużo przesunięć, zapowiedzi. Warto to obserwować.

Jeżeli na jakimkolwiek z tych etapów będziesz miał wątpliwości, to zapraszam oczywiście do kontaktu.