Cześć!

W dzisiejszym odcinku opowiem Ci o wykorzystaniu fundacji rodzinnej w optymalizacji, reorganizacji oraz sprzedaży biznesu.

Co łączy pana Daniela Obajtka, byłego prezesa Orlenu, Sławomira Mentzena, znanego polityka oraz profesora Adama Mariańskiego, doradcę podatkowego? No cóż, każdy z tych trzech panów jest fundatorem w Fundacji Rodzinnej.

Fundacja Rodzinna to w uproszczeniu taki twór, osoba prawna, która pozwala zachować kluczowe elementy majątku rodzinnego, chronić je na przyszłość, pozwoli zapewniać ciągłość działania firmy, spółki. Dzięki temu, że Fundacja Rodzinna pozwala w bardzo kompleksowy, elastyczny sposób zaplanować sukcesje, pozwala na dużo większą elastyczność niż testament oraz jest takim wehikułem inwestycyjnym. Pozwala inwestować w sposób efektywny podatkowo, bo co do zasady Fundacja Rodzinna nie jest podatnikiem CIT, nie płaci na bieżąco CIT.

Chociaż przepisy o fundacji rodzinnej obowiązują od niedawna, cieszą się naprawdę bardzo dużym powodzeniem. Obecnie w 2023 roku zarejestrowano niecałe 450 fundacji rodzinnych, a złożono blisko 830 wniosków.

Jak na to, że w takich Niemczech funkcjonuje nieco ponad 12 tysięcy fundacji rodzinnych, a gospodarka niemiecka jest dużo większa od Polski, no to warto zwrócić uwagę, że te fundacje rodzinne na pewno cieszą się dużą popularnością w Polsce. Oprócz tego, że tak jak wspomniałem, jest to fajne narzędzie do sukcesji w rodzinie. Pozwala w efektywny sposób inwestować majątek, bo damo założenie fundacji nie jest opodatkowane.

Fundacja rodzinna zasadniczo płaci CIT w wysokości tylko 15% w momencie przekazania środków beneficjentom. Ci beneficjenci, jeżeli są odpowiednio spokrewnieni z fundatorem, to nie płacą PIT-u, nie płacą podatku od spadków i darowizn, ewentualnie ten podatek wynieść 10 lub 15% PIT-u, więc generalnie jest to korzystne podatkowo.

No to jest jeszcze coś jednego w tych fundacjach rodzinnych, coś co może nasz ustawodawca nie do końca przewidział, a pozwala w bardzo fajny sposób optymalizować sprzedaż biznesu i reorganizację.

Spójrzmy pokrótce na przepisy. Jeżeli Fundacja prowadzi działalność dozwoloną w ustawie o Fundacji Rodzinnej, no to wtedy nie płaci podatku CIT.

No i w myśl artykułu 5 ustawy o Fundacji Rodzinnej Fundacja Rodzina może wykonywać działalność w zakresie między innymi, uwaga, uwaga, przystępowania do spółek handlowych, funduszy inwestycyjnych, spółdzielni oraz podmiotów o podobnym charakterze, mających swoją siedzibę w kraju albo za granicą, a także uczestnictwa w tych spółkach, funduszach, spółdzielniach oraz podmiotach. Tak ogólny zapis przepisu pozwala na bardzo fajne rozwiązania praktyczne.

Pierwsza kwestia to sprzedaż udziałów w spółce.

Jeżeli fundacja rodzinna jest wspólnikiem spółki, która może mieć siedzibę w kraju lub za granicą, tylko musi być to spółka handlowa i sprzeda te udziały posiadane w tej spółce, no to na moment sprzedaży nie zapłaci podatku dochodowego. Jest to bardzo fajne, optymalne rozwiązanie w porównaniu do klasycznej sprzedaży udziałów.

No dobrze, ale co jeszcze możemy wyciągnąć z tego przepisu?

Bardzo ważny w tym przepisie, w treści tego przepisu jest fragment: “a także uczestnictwa w tych spółkach, funduszach, spółdzielniach oraz podmiotach”. Jak prześledzimy sobie do tej pory wydawane interpretacje indywidualne, no to pojawiło się dość sporo interpretacji związanych z likwidacją spółki.

Jeżeli spółka się likwiduje, no to wydaje majątek likwidacyjny. No i takie, taka likwidacja co do zasady jest opodatkowana. Takie wydanie tego majątku.

A jeżeli wspólnikiem takiej likwidowanej spółki jest Fundacja Rodzinna, no to na moment likwidacji Fundacja nie zapłaci podatku. I mamy na to już, pojawiło się na to dość sporo interpretacji. Dość sporo interpretacji też jest związanych z tym, co wspomniałem wcześniej, czyli sprzedażą udziałów.

Fundacja Rodzinna może nabyć udziały, otrzymać udziały tylko po to, żeby je później sprzedać i w dalszym ciągu wydawane są takie interpretacje, że jest to neutralne podatkowo.

Co jeszcze możemy wyciągnąć z tego przepisu? Od 1 stycznia 2022 roku generalnie reorganizacje są dużo bardziej utrudnione.

Tzw. Polski Ład wprowadził zasadę, że tylko w uproszczeniu pierwsza reorganizacja danej spółki jest neutralna podatkowo. Jest to moim zdaniem niezgodne z dyrektywą i ogólnie zasadami reorganizacji, dyrektywą związaną właśnie z reorganizacjami.

Na ten moment pojawiły się wyroki wojewódzkich sądów administracyjnych, które wskazują, że zarówno ta pierwsza jak i druga reorganizacja, żeby ta druga była już nie była neutralna podatkowo, muszą nastąpić po 1 stycznia 2022 roku. Nie ma przepisów przejściowych w tym zakresie, no i jest ryzyko, że jeżeli nawet 15 lat temu była jakaś reorganizacja i teraz w naszym biznesie znowu ona dotyczy tej samej spółki, no to ona nie będzie neutralna podatkowo.

No i w tym zakresie może nam pomóc właśnie Fundacja Rodzinna. W uproszczeniu, jeżeli wspólnikiem, akcjonariuszem spółki uczestniczącej w podziale lub połączeniu będzie Fundacja Rodzinna, możemy w dalszym ciągu, nawet jeśli to jest drugie czy kolejna reorganizacja tej spółki, możemy mieć neutralność podatkową.

No dobrze, jest o likwidacji, podziałach, połączeniu, o sprzedaży udziałów.

To samo może dotyczyć przekształceń, wymiany udziałów. Co prawda, na przekształcenie czy wymianę udziałów, na tę neutralność, nie wydano według mojej wiedzy jeszcze interpretacji, no ale myślę, że to jest kwestia czasu.

Podkreślam fakt, że już wydano interpretacje indywidualne w zakresie sprzedaży udziałów, likwidacji czy też związanej z reorganizacją i tą drugą reorganizacją. A mianowicie dlatego, że odmawia się wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie tych elementów stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego, co do których istnieje uzasadnione przypuszczenie, że mogą stanowić czynność lub element czynności, która służy unikaniu opodatkowania.

W ordynacji podatkowej w artykule 119a mamy taką generalną klauzulę przeciwko unikaniu opodatkowania. Ona ma zastosowanie wtedy, kiedy dana czynność i osiągnięcie korzyści podatkowej sprzecznej w danych okolicznościach z przedmiotem lub celem ustawy podatkowej lub jej przepisu było głównym lub jednym z głównych celów jej dokonania, a sposób działania był sztuczny.

No i to jest bardzo istotne, że mimo, że wykorzystujemy Fundację Rodzinną do optymalnej reorganizacji sprzedaży udziałów, no to są wydawane te interpretacje i nie ma odmów wydawania tych interpretacji z uwagi na tę klauzulę przeciwko unikaniu opodatkowania.

Co więcej, wydano niedawno opinię zabezpieczającą. To jest coś trochę innego niż interpretacja indywidualna. Ona tej opinii zabezpieczającej szef KAS decyduje o tym, ocenia czy coś spełnia tą klauzulę GAAR czy nie, czyli klauzulę o unikaniu opodatkowania.

No i wydano taką opinię, gdzie wskazano, że samo utworzenie Fundacji Rodzinnej, wyposażenie jej w mienie, prowadzenie działalności gospodarczej zgodnie z ustawą o Fundacji Rodzinnej, czyli między innymi to, co dzisiaj omawiam, czyli przystępowanie do spółek handlowych, uczestnictwo w nich, gromadzenie mienia i zarządzanie nim w interesie beneficjentów nie jest unikaniem opodatkowania w zakresie tej klauzuli.

Nawet jeżeli to rzeczywiście skutkuje uzyskaniem korzyści podatkowej, to ta korzyść nie jest sprzeczna w danych okolicznościach z celem ustawy, a sposób działania nie jest sztuczny. Także pod tym względem też fajnie zwróćcie uwagę, że ta fundacja rodzinna oczywiście zależy od indywidualnej sytuacji, ale generalnie jej utworzenie i prowadzenie, które ma służyć do reorganizacji, nie powinno powodować wysokiego ryzyka uaktywnienia się tej klauzuli GAAR.


Podsumowując, omówiłem pokrótce, co to jest Fundacja Rodzinna, czemu może służyć.

Wskazałem na trochę mniej oczywisty sposób zastosowania Fundacji Rodzinnej, która może pozwolić na neutralność podatkową reorganizacji, czyli połączeń, przekształceń, likwidacji spółki, wymianę udziałów, sprzedaży udziałów pozwalane neutralność podatkową tych transakcji.

Wskazałem na to, że pojawiają się interpretacje indywidualne w tym zakresie i nie jest podnoszona klauzula GAAR.

No i generalnie zachęcam Cię do przyjrzenia się temu instrumentowi jakim jest Fundacja Rodzinna. Jak widzisz, nie tylko to może służyć ułożeniu się, zapewnieniu ciągłości działania firmy, zaplanowania sukcesji, to do czego przede wszystkim została Fundacja Rodzina powołana. No ale mamy taki nieoczywisty, pozytywny skutek jej funkcjonowania w naszym porządku prawnym. No i może warto ją wykorzystać w Twoim biznesie.