Cześć!

W dzisiejszym odcinku opowiem Ci o 10 najważniejszych obszarach, które moim zdaniem musisz zweryfikować w ramach przygotowania rocznego zeznania na potrzeby podatku CIT.

Znajdujemy się w specyficznym okresie roku.

Podatnicy CIT, których rok podatkowy jest równy kalendarzowemu, a w sumie to był 2023, zasadniczo do końca marca, a w tym roku do 2 kwietnia, muszą przygotować kalkulację CIT, czyli w praktyce po prostu Excel z danymi księgowymi, który jest odpowiednio modyfikowany do rozliczeń podatkowych i przenieść te dane do elektronicznego formularza CIT 8, gdzie wskazują po prostu dane, potrzebne przychody, podatkowe koszty, dochód, podstawa opodatkowania, podatek.

Sporządzenie takiej kalkulacji CIT i deklaracji po pierwsze jest bardzo trudne, w szczególności może sprawiać trudności dla osób, które nie są na bieżąco, nie tylko z przepisami, ale też ogólnie z praktyką. W Polsce praktyka podatkowa przepisów jest niejednolita, zmienna, czasami po prostu nie istnieje i to znacząco obniża bezpieczeństwo rozliczeń po prostu samego podatnika, spółki, ale też jednocześnie zwiększa ryzyko wystąpienia sankcji dla osób odpowiedzialnych za rozliczenia podatkowe, dla głównej księgowej, dyrektora finansowego, zarządu. Dlatego dobrze mieć taki komfort, że to co wysyłamy do urzędu jest w jakiś sposób sprawdzone przez, czy to przez nas, czy przez zewnętrznego profesjonalistę.

Nie przedłużając, teraz zapraszam Cię na wspólną podróż po 10 najważniejszych obszarach, które warto sprawdzić podczas weryfikacji kalkulacji CIT.

Niektóre z tych obszarów, o które omawiam, nie tyle dotyczą samej kalkulacji za dany rok, co bardziej powinny być takim też sygnałem na przyszłość dla biznesu, o tym, że 2024 rok może przynieść nam dużo wyższe opodatkowanie niż poprzedni. Jest po prostu takie ryzyko, a może po prostu prowadzimy swój biznes w sposób nieoptymalny podatkowo, no i po prostu niepotrzebnie płacimy więcej podatku.

Jako pierwszy na tapet proponuję, że przyjrzymy się stawce podatku.

Podstawowe nawet w ustawie o CIT dwie podstawowe stawki podatku 19 procent i 9 procent.

I teraz chciałbym się skupić na tej 9 procentowej stawce.

Jeżeli opodatkowuje swoje dochody tą stawką no to sprawdź kilka warunków.

Po pierwsze 9 procentowa stawka CIT dotyczy dochodów / przychodów innych niż zysków kapitałowych.

Więc zweryfikuj, czy na pewno wszystkie Twoje przychody i koszty, które opodatkowujesz 9% stawką CIT, na pewno nie są tak zwanymi zyskami kapitałowymi.

Po drugie, sprawdź liczby.

9% stawka CIT w 2023 roku będzie przysługiwać, jeżeli przychody nie uwzględniające VAT-u nie przekroczą 9 357 000 oraz, to jest też bardzo ważne, przychody ze sprzedaży razem z VAT-em w 2022 roku zmieściły się w limicie 9 654 000 zł. Czyli musisz zweryfikować przychody zarówno za rok 2023, jak i 2022.

I zauważ, że to są zupełnie inne limity.

W 2023 roku uwzględnia się przychody, wszelkie przychody, również zysków kapitałowych, mimo że nie stosuje się do nich 9% stawki CIT, przychody, które są zarówno opodatkowane, jak i zwolnione z CIT, np. dotacje ze środków bezzwrotnej pomocy zagranicznej, czy przychody, od których zaniechano poboru podatku, np. subwencje z PFR-u, bardzo popularne ostatnimi czasy.

Natomiast ten drugi limit, kiedy badasz wartość przychodów z VAT za 2022 rok, to bierze się tylko przychody ze sprzedaży, więc już jakby ta kategoria przychodów jest węższa. Nie bierzemy właśnie dotacji, nie bierzemy dopłat, odszkodowań uzyskanych, więc 9% stawka CIT jest oczywiście dużo niższa niż 19% ale ma szereg warunków.

Nie mówiąc już o kwestiach reorganizacyjnych, jeżeli w uproszczeniu takie różne reorganizacje miały miejsce, to możesz stracić okresowe prawo do takiej stawki. Ale najważniejsze i najczęściej zapominane z mojego doświadczenia jest to właśnie, że mamy dwa limity, które musimy spełnić, żeby opodatkować te nasze dochody 9% stawką CIT-u.

No i tutaj też dobry doradca powinien zwrócić uwagę, czy my nie jesteśmy blisko tego limitu, nawet jeżeli po weryfikacji mamy prawo do 9% stawki CIT, to czy nie ma sytuacji, że już ledwo co w tych limitach się zmieściliśmy i np. w przyszłym roku jest duże prawdopodobieństwo, że je przekroczymy.

Warto zwrócić na to uwagę, zakomunikować to np. biznesowi, zastanowić się w jaki sposób moglibyśmy to ryzyko ograniczyć, może jakąś część przychodów przerzucić na jeszcze kolejny rok, jakoś podzielić nasz biznes na kilka spółek. Oczywiście wszystko musi mieć uzasadnienie biznesowe. Ja nie namawiam do dzikiej optymalizacji podatkowej, że tak się wyrażę, ale warto mieć to na uwadze.

Kolejną kwestią, którą warto wziąć pod uwagę, to nadzwyczajne wydarzenia w spółce, które miały miejsce w 2023 roku.

Czy nie było jakichś restrukturyzacji, nabywania udziałów, akcji, podziału spółki, wnoszenia aportów, nabycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa. O takich reorganizacjach myślę, że może powstać osobny podcast. Ale po polskim ładzie takie reorganizacje mogą nie być neutralne podatkowo.

Niektórzy, zauważyłem, że są przyzwyczajeni do tego, że zawsze reorganizacje w CIT są neutralne. A niestety nie jest to reguła od 2022 roku. Także jeżeli jakieś nadzwyczajne wydarzenia w spółce miały miejsce, no to mogą one mieć wpływ na naszą kalkulację. Warto się nimi przyjrzeć.

OK, mamy teraz punkt trzeci.

To ogólny przegląd kalkulacji CIT.

A co mam na myśli dokładnie?

Przede wszystkim, no nie zawsze przychody i koszty podatkowe są tożsame z przychodami i kosztami rachunkowymi.

Przykładowo w przychodach podatkowych mamy np. nieodpłatne świadczenia. Jeżeli dostajemy coś za darmo, tak w uproszczeniu, no to powinniśmy to opodatkować jako nasz przychód w wartości rynkowej tego jak teoretycznie za to powinniśmy zapłacić, tak w dużym uproszczeniu oczywiście. Rachunkowo nie ma takiego pojęcia jak przychody z nieodpłatnych świadczeń.

Dodatkowo np. koszty podatkowe tzw. koszty uzyskania przychodu to też te koszty zwykle to jest to węższy katalog niż koszty rachunkowe. Mamy artykuł 16 w ustawie o ICT, tam jest 77 punktów, zamknięty katalog kosztów, które nie mogą być kosztem uzyskania przychodu.

Dodatkowo np. od niedawna nie można amortyzować budynków i lokali mieszkalnych. O tym też się zapomina i ta amortyzacja, skoro nie można ich amortyzować, no to odpisy amortyzacyjne też nie są naszym kosztem uzyskania przychodu. No bo w ogóle do tych odpisów podatkowych jakby w ogóle nie dochodzi.

Także warto przejrzeć dokładnie swoje przychody i koszty, czyli nie powinniśmy czegoś włączyć lub wyłączyć. Szczególnie polecam mieć na uwadze ostatnie wyroki, interpretacje związane z danymi kosztami.

Pamiętam jak kiedyś przeprowadzałem taki właśnie przegląd z CIT klienta i tam, nie zwracając szczegółów, bardzo duże wydatki ponoszono na wynajem jachtów dla swoich klientów. Po prostu klienci spółki byli zabierani na takie rejsy po morzu śródziemnym, no i firma za wszystko płaciła. Pamiętam, że nawet był w tym czasie wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego, że takie koszty nie powinny być kosztem uzyskania przychodu. My o tym wyroku wiedzieliśmy i zarekomendowaliśmy klientowi, że jest ryzyko, że te koszty zostaną zakwestionowane przez organ skarbowy. No i po wspólnej dyskusji klient zdecydował się wyłączyć w tym roku te koszty z kosztów uzyskania przychodu, z kosztów podatkowych.

Także warto z dużą uważnością przeglądać przychody i koszty i mieć na uwadze też właśnie jakieś bieżące interpretacje, orzeczenia w tym zakresie.

Punkt czwarty, koszty finansowania dłużnego. Artykuł 15c ustawy o CIT.

Ten artykuł jest taki specyficzny, bo każe nam wyłączyć z kosztów finansowania dłużnego nadwyżkę, nad po prostu nad określony próg, albo jest to 3 miliony złotych, albo taki specjalna podatkowa EBITDA tak zwana. I tutaj chciałbym zwrócić uwagę na trzy ważne kwestie, o których często się zapomina.

Po pierwsze, koszty finansowania dłużnego mają dość szeroki katalog, bo w ustawie o CIT jest wskazane, że przez koszty finansowania dłużnego rozumie się i uwaga, koszty związane z uzyskaniem od innych podmiotów, w tym podmiotów niepowiązanych, środków finansowych, koszty związane z wykorzystaniem tych środków, w szczególności, czyli katalog otwarty, może być tego więcej, odsetki, w tym skapitalizowane, opłaty, prowizje, premie, część odsetkową rat leasingowej, kary opłaty. No i jest jeszcze tam więcej tego.

Natomiast przychody odsetkowe, które są o tyle istotne, że dopiero jakby nadwyżka tych kosztów finansowania dłużnego nad m.in. podatkową EBITDA, która jakby liczy się z wykorzystaniem właśnie przychodów odsetkowych, no to przez te przychody odsetkowe liczy się odsetki, w tym skapitalizowane, inne przychody równoważne ekonomicznie odsetkom odpowiadające kosztom finansowania dłużnego.

Przekładając na nieco prostszy język, chodzi o to, że wyliczając limit, ponad który musimy wyłączać koszt uzyskania przychodu, musimy bardzo dużo tych kosztów finansowania dłużnego wziąć, bo definicja jest bardzo szeroka, a przychody odsetkowe, które ten limit zwiększają, że możemy więcej kosztów wrzucić, jest dużo węższa i często podatnicy o tym po prostu zapominają i nie uwzględniają w kosztach finansowania dłużnego jakichś kosztów, co może mieć wpływ na wysokość progu, a następnie na wysokość kosztów, które zaliczamy do kosztów podatkowych.

To były takie jakby dwie rzeczy związane z tym, a trzecia to warto zwrócić uwagę, że do kosztów finansowania dłużnego, do tej nadwyżki, tego progu nie liczy się kosztów wynikających z kredytów pożyczek wykorzystywanych do tak zwanego finansowania długoterminowego projektu z zakresu infrastruktury publicznej przy spełnieniu jakichś tam określonych warunków. No i warto zwrócić uwagę i dodatkowo jeszcze przy kalkulacji CIT, czy być może nasz to, na jaki cel finansujemy te, jakby ponosimy te koszty finansowania dłużnego, to może jest ten projekt z zakresu infrastruktury publicznej. Także polecam tutaj na tym się skupić, bo być może po prostu możemy zaoszczędzić dodatkowe środki i po prostu ten limit nas nie będzie dotyczył.

Punkt piąty, czyli był limit kosztów finansowania dłużnego, to teraz limit kosztów usług niematerialnych. Artykuł 15e ustawy o CIT.

Już ten artykuł nie obowiązuje, został uchylony z nim 1 stycznia 2022 roku, ale on miał taki specyficzny mechanizm rolowania kosztów.

Generalnie polegał na tym, że jeżeli ponosiliśmy jakieś koszty finansowania, kosztów usług niematerialnych, przekroczyliśmy limit, musieliśmy wyłączyć jakieś wartości, to mogliśmy te koszty rozliczać jakby w kolejnych latach jako koszt uzyskania przychodu.

Na przykład:

– w 2021 roku limit naszych kosztów usług niematerialnych wynosił 100.

– my ponieśliśmy tych kosztów 120.

– musieliśmy wyłączyć 20 z kosztów uzyskania przychodów w tym 2021 roku, ale 20 możemy rozliczyć, jeżeli oczywiście nie przekroczyliśmy limitów (limitu właściwego za 2022 roku).

Czyli jakby te koszty nam tak całkowicie nie przepadają tylko rozliczamy je w kolejnych latach.

I o co chodzi? Jaka jest pułapka tutaj?

No to tak, jeżeli my rozliczamy w 2023 roku jakieś koszty z przeszłości, które wcześniej wyłączyliśmy, to mimo wszystko możemy nieprawidłowo zaniżać swój dochód.

Jeżeli w poprzednich latach np. ostrożnościowo wyłączyliśmy jakieś koszty z limitu usług niematerialnych, bo ten limit nie dotyczy wszystkich usług niematerialnych, ale tylko jakichś tam określonych w tym przepisie. No i wyłączyliśmy te koszty. No i zamiast je rozpoznać załóżmy w 2021 roku rozpoznajemy je w 2023 roku w ramach właśnie takiego tego rolowania tego limitu rolowania tych kosztów.

Jeżeli się okaże, że my te koszty nie powinniśmy włączać do limitu i one powinny być rozpoznane w 2021 roku, czyli wtedy, kiedy zostały poniesione, no to my przez to rolowanie zaniżamy sobie dochód w 2023 roku.

Czyli w praktyce chcieliśmy dobrze, chcieliśmy postępować w przeszłości, postąpiliśmy ostrożnościowo, a tak naprawdę przez to możemy zaniżać nieprawidłowo dochód za 2023 rok.

Bardzo dużo podatników o tym sobie zapomina, twierdzi, spotkam się z taką postawą, że jeżeli ten jakby ten przepis już został uchylony, mamy te koszty, wtedy chcieliśmy ostrożnościowo postąpić, no to jakby wszystko jest w porządku, jakby po prostu już się nie skupiamy w ogóle nad tym, jakie to były koszty, kiedy powinny być tak naprawdę rozliczone i tak dalej. Także tutaj zwracam szczególną uwagę na tą pułapkę limitu usług niematerialnych.

Punkt szósty. Przegląd środków trwałych.

Oczywiście jestem świadomy, że przeglądanie wszystkich środków trwałych, szczególnie jeżeli dany podatnik prowadzi biznes produkcyjny, może mieć ich kilkaset, jest uciążliwe, ale przy takiej kalkulacji CIT warto zweryfikować chociażby kilka, kilkanaście najbardziej materialnych środków trwałych, czy stosujemy właściwą stawkę amortyzacji.

Stawka amortyzacji determinuje nam to, jaką wartość w danym roku odpisu amortyzacyjnego zaliczamy do kosztów uzyskania przychodu. I teraz tak nie tylko weryfikujemy, czy rzeczywiście ta stawka amortyzacji jest w odpowiedniej wysokości, ale też być może możemy zastosować wyższe stawki.

W ustawie o CIT mamy stawki amortyzacyjne ustalane indywidualnie. Mamy stawki podwyższone dla np. budynków i budowli używanych w warunkach pogorszonych lub złych albo np. dla niektórych maszyn, które tzw. wymagają szczególnej sprawności technicznej albo maszyn, które ulegają tzw. szybkiemu postępowi technicznemu.

I być może to jest po prostu pole do optymalizacji. Możemy dany środek trwały zaliczać, amortyzować wyższą stawką. Nasze odpisy mogłyby być większe, po prostu szybciej zwiększać te koszty i tym samym obniżać swój dochód, obniżać swój podatek do zapłaty.

Ok, mamy punkt siódmy. Niedobory inwentaryzacyjne.

Bardzo niedocenione ryzyko podatkowe. Generalnie niedobory inwentaryzacyjne zasadniczo mogą być kosztem uzyskania przychodu, jeżeli są spowodowane zdarzeniem losowym oraz powstają w trakcie normalnego i racjonalnego działania spółki, są niezależne od jej woli oraz są niezawinione przez spółkę i nie powinny wynikać z braku dochowania przez spółkę należytej staranności.

Te warunki powinny być spełnione łącznie, żeby takie niedobory mogły być kosztem uzyskania przychodu i ze swojego doświadczenia bardzo często spotykam się z sytuacją, kiedy dokumentacja rachunkowa, księgowa na potrzeby inwentaryzacji, wykazania tych różnic kursowych pokazuje nam ile wartościowo te różnice kursowe wynosiły, jakiego materiału, produktu, towaru dotyczą i jest tylko takie zdanie, że spółka dochowała należytej staranności, żeby one nie powstały, kropka.

Czasami może być to po prostu za mało i ta dokumentacja inwentaryzacyjna jest stworzona na potrzeby rachunkowe, a nie podatkowe. Warto w tym zakresie zdecydowanie się pochylić nad tym, czy spełniamy te warunki na potrzeby rozliczeń podatkowych.

Bardzo często też w takich sytuacjach pomaga po prostu procedura podatkowa, taka wewnętrzna procedura regulująca te rozliczanie niedoborów inwentaryzacyjnych na potrzeby właśnie rozliczeń podatkowych. Bardzo niedoceniane ryzyko i zwracam na nie szczególną uwagę.

Ok, kolejne trzy punkty to już nie są takie punkty generujące ryzyka, ale po prostu powinniśmy też na to zwrócić uwagę, bo być może po prostu pozwoli nam to płacić niższe podatki.

Więc punkt ósmy to ulgi, preferencje podatkowe.

O ulgach myślę, że na pewno powstanie w tym podcaście osobny odcinek jak odcinki, bo jest to temat bardzo myślę, że taki dalej niedoceniany przez przedsiębiorców, bo ta dostępność ulg jest zdecydowanie wyższa niż się wydaje. Więc ja tylko tutaj wymienię ulgi podatkowe, najważniejsze ulgi, które mamy w ustawie o CIT, no i które po prostu warto się przejrzeć.

A mianowicie: ulga na działalność badawczo-rozwojową, bardzo ją polecam, bo potrafi zaoszczędzić bardzo dużo podatku do zapłaty, ulga na innowacyjnych pracowników, ulga na ekspansję, ulga na prototyp, ulga na robotyzację, ulga konsolidacyjna, ulga na IPO, ulga dla wspierających sport, kulturę, edukację, ulga na terminale płatnicze, tzw. ulga na złe długi, która pomoże nam w sytuacji, kiedy nasz kontrahent nie reguluje wobec nas wymaganych płatności.

Ponadto istnieją tzw. hipotetyczne koszty finansowania własnego, niedoceniana czyli bardzo mało popularna preferencja, a bardzo prosta w zastosowaniu.

I na koniec IP Box, czyli preferencyjne, bo 5% opodatkowanie dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej. To by było na tyle, jeżeli chodzi o listę ulgi preferencji.

Ja je wymieniłem niemal jednym tchem. Każda wymaga, myślę, że odrębnego, szczegółowego omówienia, które najprawdopodobniej będzie na tym podcaście. Niemniej, jak najbardziej, mając tą listę, możesz też samodzielnie sprawdzić, czy masz prawo z nich korzystać i obniżyć swój podatek.

Punkt dziewiąty, takie podatki w podatku.

Kiedyś usłyszałem takie fajne zdanie na szkoleniu z ustawy o CIT, że brzmienie ustawy o CIT to jest teoretycznie podatek dochodowy od osób prawnych, a tak naprawdę w tej ustawie jest zaszyte mnóstwo innych podatków, o których po prostu podatnicy zapominają.

I nawet jeżeli termin ich płatności nie wypada nam do końca marca czy tego drugiego kwietnia w przypadku rozliczeń za 2023 rok, no to z wraz z sporządzeniem taką kalkulacji CIT być może warto się też zastanowić nad tym, czy my czasem nie wpadamy w te inne podatki ukryte właśnie w ustawie o CIT.

No i takimi podatkami jest podatek od przerzuconych dochodów, podatek od zagranicznej jednostki kontrolowanej, podatek od przychodów z budynków, podatek minimalny. Bardzo teraz gorący temat i myślę, że też na pewno powstanie na ten temat osobny odcinek, bo płaci się go od, można się go płacić od straty, czyli w ustawie o CIT, która mówi podatek dochodowy, czyli teoretycznie wypadałoby osiągać dochód, żeby płacić podatki, a tu się okazuje, że można płacić podatek od straty.

No i mamy też podatek od niezrealizowanych zysków. To też w sumie zabawna nazwa. Płacimy podatek od zysków, których nawet nie zrealizowaliśmy.

Także podatki w podatku, podatki w ustawie, więc na to zwracam też szczególną uwagę.

Ostatni punkt, ogólne spojrzenie na biznes

Jest to trochę powiązane w sumie z punktem o ulgach, że warto po prostu patrząc ogólnie na profil naszej działalności, na to co robimy, jakie koszty ponosimy, jakie mamy przychody, warto zastanowić się czy rzeczywiście to w jaki sposób prowadzimy biznes jest najbardziej optymalne podatkowo. Ja tutaj tylko wymienię kilka takich najbardziej popularnych pomysłów na optymalizację podatkową i warto się jemu przyjrzeć. Na przykład przekształcenie w spółkę komandytową, estoński CIT, Fundacja Rodzinna oraz Polska Spółka Holdingowa.

Są to takie reżimy, można powiedzieć, opodatkowania, które naprawdę potrafią być bardzo korzystne podatkowo i warto na nie zwrócić uwagę.

To było, według mnie, 10 najważniejszych punktów, które warto zwrócić uwagę przy sporządzeniu kalkulacji CIT.

Podsumowując, powiedzieliśmy sobie o 9-procentowej stawce CIT i o pułapkach, jakie na nas czyhają przy jej stosowaniu o tym, że warto spojrzeć na nadzwyczajne wydarzenia, które miały miejsce w danym roku podatkowym, jakichś reorganizacjach w szczególności, o ogólnym przeglądzie przychodów i kosztów podatkowych, o koszcie finansowania dłużnego, o limicie związanym z tym. O pułapce, jaka nas czeka przy limicie kosztów usług niematerialnych, o tym, że warto zrobić przegląd swoich środków trwałych i stawkach amortyzacji, jakie mamy. Być może są za wysokie, być może mogłyby być wyższe. Dodatkowo wspomniałem o niedocenionym ryzyku niedoborów inwentaryzacyjnych, a także w ostatnich punktach powiedzieliśmy sobie o ulgach, które mogą nam obniżyć płacony podatek, o podatkach w podatku oraz o różnych nowych reżimach opodatkowania, które również mogą być bardzo interesujące.